Cách đây hơn 100 năm cụ Phan Châu Trinh đă có bài diễn văn nói về quân trị chủ nghĩa vs dân trị chủ nghĩa , lên án chế độ vua bù nh́n hèn nhát không dám đứng lên chống lại thực dân Pháp .
Ngày nay chế độ CS biến thái cũng không khác ǵ chế độ độc tài phong kiến thời bấy giờ , cũng độc tài độc quyền , cũng phân chia giai cấp , cũng hèn nhát trước ngoại xâm , cũng cha truyền con nối để ôm lấy địa vị độc tôn , cũng tự thần thánh hoá để đè đầu đè cổ người dân .
V́ vậy ngày nay đọc lại bài viết của cụ , ta vẫn thấy những điểm tương đồng và vẫn có thể rút ra bài học . Thương thay cho dân tộc VN , hơn 100 năm trước cho dù đă có bao nhiêu chí sĩ tài học xuất chúng , đề ra con đường dân chủ pháp trị bằng cách nâng cao dân trí , nhưng laị ngu muội theo đảng CSVN để đến cả thiên niên kỷ sau vẫn lật đật lẹt đẹt trong kiếp nô lệ , hết nô lệ Tàu đến Tây rồi bây giờ nô lệ CS lại càng thê thảm hơn nữa .
Chúng ta phải cố gắng ôn cố tri tân , rút ra bài học thực tiễn , lần cách mạng này đi cho đúng con đường chánh đạo , để không đi lại vết xe đổ ...
******************** ********
Quân Trị Chủ Nghĩa và Dân Trị Chủ Nghĩa
Diễn văn của cụ Phan Chu Trinh
Thưa các anh em, chị em, đồng bào!
Từ khi tôi biết cái học mới tới bây giờ, th́ trong trí tôi bực tức, ngẫm nghĩ lấy làm lạ quá. Lạ v́ trong xứ Á Đông này có bốn nước đồng văn, mà đều sùng bái cái chính thể quân chủ, đều sùng thượng Nho Giáo. Vậy làm sao mà từ hồi cái văn minh bên Châu Âu tràn sang cơi Á Đông đến nay th́ chỉ có người Nhật Bản bỏ ngay cái học cũ mà theo lối mới, th́ sự giàu mạnh trông thấy liền trước mắt, chừng trong bơn mươi năm mươi mà đă sánh vai với liệt cường? C̣n nước Xiêm ở gần bên ta, th́ nó chẳng có đạo Nho ǵ hết, nó chỉ có đạo Phật mà thôi, mà nay nó cũng đứng vào hàng Vạn quốc b́nh đẳng; tại làm sao mà được như thế?
- Chẳng có sự ǵ thế, hễ người Anh lại nó cũng cho vào, người Pháp lại nó cũng cho vào, người Mỹ, người Đức lại nó cũng đăi tử tế, để nó học cái hay của mấy nước đó.
Chỉ chừa ra có ba nước là Tàu, nước Cao Ly và nước ta, dân th́ nghèo, nước th́ yếu, cái phần người dốt nát chiếm đến 80%. C̣n cái gọi là thượng lưu, trung lưu, chẳng qua là trong bọn “bát cổ”[i](1) đă chiếm hai phần ba trong nước; thật chẳng biết cái Nho Học là ǵ, mà cũng nhắm mắt lại chê càn cái văn minh mới gọi là rợ! (đây là tôi nói Cao Ly (Hàn quốc) và Tàu, c̣n Việt Nam ta để tôi nói lại sau).
Nhưng mà nay cái phong trào trong thế giới nó mănh liệt lắm: ai thuận theo nó mà đi th́ thuận buồn xuôi gió, ai không thuận theo nó th́ cũng bị xô đẩy lướt đi như cỏ rác.
Vậy cho nên bọn thiếu niên Cao Ly họ đă tỉnh dậy, mới có cái hồi vận động năm 1919, làm cho Nhật Bản ngoài phải bỏ ḷng hổ lang đi, mà trả cái tự do lại cho họ; nước Tàu th́ có sự vận động bọn thanh niên năm 1925, làm cho liệt cường thể nào cũng lấy sự công b́nh mà đối xử với họ.
Khốn nạn thay cho dân tộc nước Việt nam ta, đến bây giờ trong dân tộc mà gọi là các ông Nho học tức là các ông có học được ít chữ Tàu, mà nhất là các ông đă đậu được Cử Nhân Tiến Sĩ; các ông đó tôi dám chắc rằng không hiểu Nho Giáo là ǵ hết; vậy mà mở miệng ra là cứ đem Nho Giáo ra để làm chỗ dựa, để bài cái văn minh kim thời, tức là cái văn minh mà các ông tuyệt nhiên không hiểu được một chút nào cả.
C̣n nói về các anh thiếu niên tân học, trừ ra có đôi anh tự cái sức thông minh mà t́m kiếm ra thấy được nhiều ít, kỳ dư th́ chỉ theo cách học cũ: mong kiếm được cái chức phận ǵ, hay là coi cho rộng để viết lách khoe khoang mà thôi. Không có ông nào chịu đem cái sự Âu Tây để so sánh lại với cái học cũ của ta, xem điều ǵ hay, điều ǵ dở cho người ta xét đoán mà t́m thấy đường tiến tới sau này.
***
Tôi xin lỗi các anh chị em đồng bào, cái đề mà tôi lựa diễn thuyết bữa nay, Quân trị chủ nghĩa (tức là nhân trị chủ nghĩa), Dân trị chủ nghĩa (tức là pháp trị chủ nghĩa), cái đề mục đó thật là lớn lao quá, không phải là sức tôi có giải quyết ra cho minh bạch được. Muốn giải quyết ra cho minh bạch th́ phải t́m về Âu Á lịch sử chính trị học và chính trị triết học, mới có thể nói ra cho tinh tường được. Các anh chị em c̣n lạ ǵ tôi: cái học về đường lịch sử chính trị Tàu th́ tôi cũng hiểu được ít nhiều, c̣n về đường Tây học th́ thật kém lắm. Nhưng mà tôi cũng ráng hết sức, đem cái việc mà tôi đă biết xin nói ra cho anh em nghe, c̣n cái việc ǵ cao xa không thấu, th́ để phần ông nào hiểu hơn tôi diễn giải ra cho anh chị em rơ.
Nói về cái lịch sử quân trị chủ nghĩa
Cuộc quân chủ đến ngày nay th́ cũng như một cái hoa tàn lá héo phất phơ trong đời bây giờ.
Xem như trong cơi Á Đông này, không kể những ông vua mất nước rồi mà những nước mạnh họ chỉ để làm con nộm, con bồ nh́n để đè dân bản xứ, th́ chí có vua Xiêm và vua Nhật đủ quyền phép đáng xưng là Ông Vua mà thôi. Âu châu bây giờ dân chủ đă đến 14 nước mà quân chỉ chỉ sót lại có 12 nước. C̣n bên Mỹ châu th́ chẳng c̣n nước nào quân chủ. Vậy th́ ta có thể nói rằng: trong trái đất này chỉ có 8.000 [sic] triệu người, mà số dân có vua th́ không được một phần trong số mười.
Vẻ vang thay cái oai quyền dân chủ! Gớm ghê thay cái dục vọng của quân chủ! Đang hồi thượng cổ, trung cổ, dân chúng c̣n hèn yếu ngu dốt, cho nên bất câu loài dân cũng phải có cái quyền quân chủ để bao bọc cho dân, dạy dỗ cho dân, che chở cho dân; đang cái thời đó th́ quân chủ thật là một vị thuốc hay cho loài người hồi đó.
Khốn nạn thay cái tính loài người; thấy người ta tôn trọng ḿnh bao nhiêu th́ ḿnh lại thêm kiêu hănh bấy nhiêu; thấy người ta kính nể ḿnh bao nhiêu th́ ḿnh lại càng tự thần tự thánh bấy nhiêu; thấy người ta chiều chuộng ḿnh th́ ḿnh lại muốn ngồi lên đầu người ta! Không những thế lại muốn truyền cho con cháu từ đời này qua đời khác, như cái gia tài riêng của ḿnh. Đất muốn cho ai th́ cho như là bán ruộng, c̣n dân th́ làm như bọn mọi vậy. Ta cứ xem từ xưa đến nay, bất cứ vua nào, hễ cướp đước lên làm vua th́ t́m đủ cách để truyền cho con cháu cho lâu dài, mà rốt cuộc lại họ nào lâu lắm là ba trăm năm, c̣n mấy họ vắn th́ năm mười năm thôi. Cái cuộc đó th́ ở Á ở Âu ǵ cũng thế cả. Nhưng mà ở Âu Châu th́ đến thế kỷ mười bảy, mười tám, các bậc hiền triết ra xướng lên cái chủ nghĩa dân quyền. Mấy ông vua nào hung dữ chuyên chế, phản đối lại cái phong trào dân chủ th́ bị nhào cả; c̣n anh nào điều ḥa với dân th́ c̣n ngắc ngoải đến bây giờ.
Về vấn đề này th́ tôi cốt chỉ cho rơ cái quân trị chủ nghĩa bên Á Đông này thật không phải là gốc tự Nho Giáo. Tôi xin chỉ vẽ rơ ràng cái tư tưởng sai lầm từ xưa dến nay cho anh chị em đều hiểu.
( c̣n tiếp )
Originally Posted by Gánh Hàng Hoa
Reply With Quote
Bookmarks